Mit Yasası Meclis’ten Geçti

Devlet Ä°stihbarat Hizmetleri ve Milli Ä°stihbarat TeÅŸkilatı Kanununda deÄŸiÅŸiklik yapılmasına dair 15 maddelik kanun, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaÅŸtı.

hurriyet.com.tr’de yer alan habere göre, MÄ°T'in görevleri arasında; "Dış güvenlik, terörle mücadele ve milli güvenliÄŸe iliÅŸkin konularda Bakanlar Kurulu'nca verilen görevleri yerine getirmek", "Dış istihbarat, milli savunma, terörle mücadele ve uluslararası suçlar ile siber güvenlik konularında her türlü teknik istihbarat ve insan istihbaratı usul, araç ve sistemlerini kullanmak suretiyle bilgi, belge, haber ve veri toplamak, kaydetmek, analiz etmek ve üretilen istihbaratı gerekli kuruluÅŸlara ulaÅŸtırmak" ve "Ä°stihbarat kapasitesini, niteliÄŸini ve etkinliÄŸini artırmak amacıyla, çaÄŸdaÅŸ istihbarat teÅŸkilat usul ve yöntemlerini araÅŸtırmak, teknolojik geliÅŸmeleri takip etmek ve uygun görülenleri temin etmek" de yer alacak.
MÄ°T'e kanunla sayılan görevler dışında görev verilemeyecek.

MÄ°T, yerli, yabancı her türlü kurum, kuruluÅŸ, tüm örgüt veya oluÅŸumlar ile kiÅŸilerle doÄŸrudan iliÅŸki kurabilecek, uygun koordinasyon yöntemlerini uygulayabilecek.

Talebin yerine getirilmesinden kaçınamayacak

MÄ°T, kamu kurum ve kuruluÅŸları, kamu kurumu niteliÄŸindeki meslek kuruluÅŸları, Bankacılık Kanunu kapsamındaki kurum ve kuruluÅŸlar ile diÄŸer tüzel kiÅŸiler ve tüzel kiÅŸiliÄŸi bulunmayan kuruluÅŸlardan bilgi, belge, veri ve kayıtları alabilecek, bunlara ait arÅŸivlerden, elektronik bilgi iÅŸlem merkezlerinden ve iletiÅŸim alt yapısından yararlanabilecek, bunlarla irtibat kurabilecek. Bu kapsamda talepte bulunulanlar, kendi mevzuatlarındaki hükümleri gerekçe göstermek suretiyle talebin yerine getirilmesinden kaçınamayacak.
TCK'nın "Devletin GüvenliÄŸine Karşı Suçlar", "Anayasal Düzene ve Bu Düzenin Ä°ÅŸleyiÅŸine Karşı Suçlar", "Milli Savunmaya Karşı Suçlar", "Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk" baÅŸlıklı maddelerinde yer alan suçlara ( (Halkı Askerlikten SoÄŸutma, Askeri Ä°taatsizliÄŸe TeÅŸvik, Seferberlikle Ä°lgili Görevin Ä°hmali, DüÅŸmandan Ünvan ve Benzeri Payeler Kabulü, Askeri Yasak Bölgelere Girme baÅŸlıklı 318, 319, 324, 325 ve 332. maddeleri hariç olmak üzere) iliÅŸkin soruÅŸturma ve kovuÅŸturmalarda ifade tutanaklarına, her türlü bilgi ve belgeye eriÅŸebilecek, bunlardan örnek alabilecek.

MÄ°T, görevlerini yerine getirirken gizli çalışma usul, prensip ve tekniklerini kullanabilecek.

Kimliklerini deÄŸiÅŸtirebilecek

MÄ°T, istihbari faaliyetler için görevlendirilenlerin kimliklerini deÄŸiÅŸtirebilecek, kimliÄŸin gizlenmesi için her türlü önlemi alabilecek, tüzel kiÅŸilikler kurabilecek. KimliÄŸin oluÅŸturulması veya tüzel kiÅŸiliÄŸin kurulması ve devam ettirilmesi için zorunlu olması durumunda gerekli belge, kayıt ve dokümanlar ile araç ve gereçler hazırlayabilecek, deÄŸiÅŸtirilebilecek, kullanılabilecek.

Yabancıların ülkeye giriÅŸ, çıkışları, vize, ikamet, çalışma izni ve sınır dışı edilmesi gibi konularda, ilgili kurum ve kuruluÅŸlardan talepte bulunabilecek.

Telekomünikasyon kanallarından geçen dış istihbarat, milli savunma, terörizm ve uluslararası suçlar ile siber güvenlikle ilgili verileri toplayabilecek.

Yabancı unsurların ülkenin ve vatandaÅŸların iletiÅŸim güvenliÄŸini tehdit eden faaliyetlerinin engellenmesine yönelik çalışmalar yapabilecek, ilgili kurum ve kuruluÅŸlardan talepte bulunabilecek.

Yalan Makinesi

MÄ°T'te görev alan veya alacak kiÅŸilerin güvenilirliklerini ve uygunluklarını belirlemek için yalan makinesi uygulaması dahil, test teknik ve yöntemlerini kullanabilecek.

MÄ°T mensupları görevlerini yerine getirirken ceza ve infaz kurumlarındaki tutuklu ve hükümlülerle önceden bilgi vermek suretiyle görüÅŸebilecek, görüÅŸmeler yaptırabilecek, görevinin gereÄŸi terör örgütleri dahil olmak üzere milli güvenliÄŸi tehdit eden bütün yapılarla irtibat kurabilecek.
Ankesörlü telefonlar dinlenebilecek

Önleyici istihbarat elde etmek ve analiz yapabilmek amacıyla, MÄ°T MüsteÅŸarı veya yardımcısının onayıyla yurt dışında veya yabancılar tarafından gerçekleÅŸtirilen iletiÅŸim ile ankesörlü telefonlarla gerçekleÅŸtirilen iletiÅŸim ve MÄ°T mensuplarının, MÄ°T'te görev almış olanların veya görev almak üzere baÅŸvuranların iletiÅŸimi tespit edilebilecek, dinlenebilecek, sinyal bilgileri deÄŸerlendirilebilecek ve kayda alınabilecek.

Madalya verilebilecek

Yurt içinde veya yurt dışında olaÄŸanüstü gayret ve fedakarlıkla yaptığı çalışmalar sonucunda; ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüÄŸünün korunmasında, devletin yücelmesinde, milli menfaatlere katkıda bulunan ve hizmette üstün baÅŸarı ve yararlılık gösteren MÄ°T personeline madalya verilebilecek.
MÄ°T mensupları ve emeklileri, demirbaÅŸ ve zati silahlarını MÄ°T MüsteÅŸarlığı kayıtlarına geçirilmek, müsteÅŸarlıkça verilen belgelere iÅŸlenmek kaydıyla, meskun mahaller dahil her yerde taşıyabilecek.

MÄ°T MüsteÅŸarının yargılanması

Cumhuriyet savcıları, MÄ°T görev ve faaliyetleri ile mensuplarına iliÅŸkin herhangi bir ihbar veya ÅŸikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öÄŸrendiklerinde MÄ°T MüsteÅŸarlığı'na bildirecek. MÄ°T MüsteÅŸarlığı'nın, konunun görev ve  faaliyetlerine iliÅŸkin olduÄŸunu belirlemesi veya belgelendirmesi halinde adli yönden baÅŸka bir iÅŸlem yapılmayacak ve herhangi bir koruma tedbiri uygulanmayacak. Ancak ilgili fıkra hükümlerine göre iÅŸlem yapılabilecek.

MÄ°T MüsteÅŸarı hakkında soruÅŸturmalarda, Askeri Mahkemeler KuruluÅŸu ve Yargılama Usulu Kanunun "Yüce Divan'da yargılanacak asker kiÅŸilerle ilgili soruÅŸturma usulü" maddesinin bazı hükümleri uygulanacak.

Buna göre, anılan kararlara karşı ilgililer, 10 gün içinde CumhurbaÅŸkanlığına itiraz edebilecek. Ä°tiraz üzerine CumhurbaÅŸkanı tarafından verilen karar kesin olacak.

AraÅŸtırma veya ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceÄŸi gibi görevlendireceÄŸi denetim elemanlarıyla da yaptırılabilinecek. Bu ÅŸekilde görevlendirilen kiÅŸiler,  Memurlar ve DiÄŸer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunda ön inceleme ile görevlendirilen kiÅŸilere tanınan yetkilere sahip olacak.

SoruÅŸturma izni verilmemesi kararı hakkında ilgililer tarafından yapılan itirazın CumhurbaÅŸkanı tarafından kabul edilmesi veya soruÅŸturma izni verilmesi kararına karşı süresi içinde itiraz edilmemesi ya da bu itirazın CumhurbaÅŸkanı tarafından reddedilmesi üzerine, izin vermeye yetkili merci tarafından soruÅŸturmayı yapmak üzere denetim elemanlarından üç kiÅŸilik bir soruÅŸturma kurulu oluÅŸturulacak.

Kurul, soruÅŸturma sırasında Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Cumhuriyet savcısına tanıdığı bütün yetkilere sahip olacak ve soruÅŸturma sırasında hakim kararı alınması gereken hususlarda yetkili mahkemelere baÅŸvuracak.

Kurul, yaptığı soruÅŸturma sonucunu bir rapor ile tespit ederek izin vermeye yetkili merciye sunacak. Ä°zin vermeye yetkili merci kamu davasının açılmasına gerek görmezse kovuÅŸturma yapılmasına yer olmadığına karar verecek. Bu karar kesin olacak.

MÄ°T MüsteÅŸarı, Yargıtay ilgili dairesince yargılanacak. Aynı konuya iliÅŸkin yeni ve somut delil ortaya çıkmadan, yeniden soruÅŸturma yapılamayacak.

Ä°simsiz, imzasız, adressiz, takma adla yapıldığı anlaşılan ya da belli bir olayı ve nedeni içermeyen, delilleri ve dayanakları gösterilmeyen ihbar ve ÅŸikayetler, Cumhuriyet savcılarınca iÅŸleme konulmayacak.
MÄ°T mensupları ile istihbarat hizmetlerine yardımları teÅŸvik edilenler ve bunların eÅŸ, çocuk, ana, baba ve kardeÅŸleri MÄ°T MüsteÅŸarının onayıyla Terörle Mücadele Kanunu'nda yer alan koruma tedbirlerinden yararlandırılacak.

MÄ°T mensuplarının görevlerini yerine getirirken, görevin niteliÄŸi gereÄŸi veya görevin ifası nedeniyle diÄŸer kiÅŸilere verdiÄŸi zararlar, idare tarafından tazmin edilecek. Tazmin, zararın göreve iliÅŸkin bir husustan doÄŸması ve ilgili personelin kasıt veya ağır kusurunun bulunmaması halinde, rücu iÅŸlemine konu edilmeyecek.

Türk vatandaÅŸları hariç olmak üzere, tutuklu veya hükümlü bulunanlar, milli güvenliÄŸin veya ülke menfaatlerinin gerektirdiÄŸi hallerde DışiÅŸleri Bakanının talebi üzerine, Adalet Bakanının teklifi ve BaÅŸbakanın onayı ile baÅŸka bir ülkeye iade edilebilecek veya baÅŸka bir ülkede tutuklu ve hükümlü bulunanlar ile takas edilebilecek.

MÄ°T belgesi çalana 10 yıla kadar hapis

MÄ°T'in görev ve faaliyetlerine iliÅŸkin bilgi ve belgeleri, yetkisiz olarak alan, temin eden, çalan, sahte olarak üreten, bunlar üzerinde sahtecilik yapan, bunları yok eden kiÅŸiye 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilecek.

MÄ°T mensupları ve ailelerinin kimliklerini herhangi bir yolla ifÅŸa edenler ile MÄ°T mensuplarının kimliklerini sahte olarak düzenleyen veya deÄŸiÅŸtiren ya da bu sahte belgeleri kullananlar, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.

Bu bilgi ve belgelerin radyo, televizyon, internet, sosyal medya, gazete, dergi, kitap ve diÄŸer tüm medya araçları ile her türlü yazılı, görsel, iÅŸitsel ve elektronik kitle iletiÅŸim araçları vasıtasıyla yayımlanması, yayılması veya açıklanması halinde, Basın Kanunu ile Ä°nternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu kapsamında, sorumlulukları belirlenenler ile bunları yayınlayanlara 3 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. Kanun kapsamındaki, görev ve yetkilerin kullanılmasını engelleyenlere 3 yıldan 5 yıla kadar, ihmal ve suistimal suretiyle önleyenlerle, yükümlülükleri yerine getirmeyenlere 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası verilecek.

Bu fiilleri MÄ°T mensupları iÅŸlerse, ceza üçte biri oranına kadar artırılacak.

Devlet Ä°stihbarat Hizmetleri ve Milli Ä°stihbarat TeÅŸkilatı Kanununda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanunla, MÄ°T'in taleplerinin öncelikli olarak karşılanması ve bu talepleri yerine getirenlerin hukuki ve cezai sorumluluÄŸunun doÄŸmamasına iliÅŸkin düzenleme yapılıyor. Buna göre, MÄ°T'e verilen görev ve yetkiler çerçevesinde yapılan her türlü talep öncelikli olarak yerine getirilecek, bu talepleri yerine getirenlerin hukuki ve cezai sorumluluÄŸu doÄŸmayacak. Bu kanun ile diÄŸer kanunlarda aynı konuyu düzenleyen farklı hükümler bulunması halinde, bu kanun hükümleri uygulanacak.

MÄ°T mensupları ile MÄ°T'te görev yapmış olanlar, MÄ°T'in görev ve faaliyetlerine iliÅŸkin hususlarda tanıklık yapamayacak. Ancak, devletin çıkarlarının zorunlu kıldığı hallerde MÄ°T mensuplarının tanıklığı MÄ°T MüsteÅŸarının, MÄ°T MüsteÅŸarının tanıklığı ise BaÅŸbakanın iznine baÄŸlı olacak.

Kamu kurum ve kuruluÅŸları ile diÄŸer kurum ve kuruluÅŸlar, MÄ°T Kanunu'nda yazılı görevlerin yerine getirilmesi sırasında ihtiyaç duyulan hallerde, kullanımlarında bulunan her türlü malzeme, ekipman, teçhizat ve cihazı, diÄŸer kanunların bu konudaki düzenlemelerine bakılmaksızın MÄ°T'e geçici tahsis edilebilecek veya bedelsiz devredebilecek.

TeÅŸkilat uhdesindeki istihbari nitelikteki bilgi, belge, veri ve kayıtlar ile yapılan analizler, "Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk" suçları hariç adli soruÅŸturma ve kovuÅŸturmalarda istenemeyecek.

Kimlikleri deÄŸiÅŸtirilenler, MÄ°T'in görev ve faaliyetlerine yardımcı olanlar veya istihbarat hizmetlerinde istifade edilenler, kamu görevlisi olup olmadıklarına bakılmaksızın, görev, faaliyet ve yardımları sebebiyle sorumlu tutulamayacak.

TeÅŸkilat uhdesindeki bilgi ve belgelerin gizlilik derecelerinin ve sürelerinin tespit edilmesine, birim ve kısımlara ayrılmasına, kullanıma veya paylaşıma açılmasına ve bunların akademik çalışmalar ile her türlü yayın ve edebi eserde kullanılmasına müsteÅŸar tarafından oluÅŸturulacak bir komisyonca karar verilecek.

Güvenlik ve Ä°stihbarat Komisyonu kurulacak

Belirtilen görevleri yerine getirmek üzere, TBMM bünyesinde Güvenlik ve Ä°stihbarat Komisyonu kurulacak.
MÄ°T MüsteÅŸarlığı tarafından yürütülen devlet istihbarat hizmetleri ile Emniyet Genel MüdürlüÄŸü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Mali Suçları AraÅŸtırma Kurulu BaÅŸkanlığı tarafından görevleri gereÄŸi yürütülen güvenlik faaliyetlerine ve istihbari nitelikteki faaliyetlere iliÅŸkin olarak Ä°çiÅŸleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve MÄ°T MüsteÅŸarlığı'nca hazırlanacak yıllık raporlar BaÅŸbakanlık'a gönderilecek.

BaÅŸbakanlık'ça bu raporlar üzerinde hazırlanacak yıllık rapor, mart ayı içinde Güvenlik ve Ä°stihbarat Komisyonu'na sunulacak. Komisyon, incelemelerini ve görüÅŸmelerini raporun kendisine intikalinden itibaren 90 gün içinde tamamlayacak ve hazırlayacağı raporu bu süre içinde TBMM BaÅŸkanlığı'na sunacak.

Komisyonun üye sayısı 17 olacak; üye dağılımı, siyasi parti gruplarının, parti grupları toplam sayısı içindeki yüzde oranına göre yapılacak. Komisyonun görevleri ÅŸöyle:

"Milli güvenliÄŸe iliÅŸkin konularda görüÅŸ ve öneriler sunmak, güvenlik ve istihbarat konularında uluslararası alanda kabul gören geliÅŸmeleri izlemek. Kendi faaliyetlerine iliÅŸkin rapor hazırlamak. Güvenlik ve istihbarat hizmetleri sırasında elde edilen kiÅŸisel verilerin güvenliÄŸini, bireyin hak ve özgürlüklerini koruyucu öneriler geliÅŸtirmek."

Komisyon görüÅŸmeleri kapalı oturumda yapılacak

Komisyon görüÅŸmeleri kapalı oturumda yapılacak. Kapalı oturumda komisyon üyeleri, ilgili bakanlar, görevli hükümet temsilcileri ve komisyonda görev yapan yasama uzmanları ile stenograflardan baÅŸkası bulunamayacak.

Komisyon çalışmalarına iliÅŸkin bilgi ve belgelerin saklanmasında ve korunmasında gizlilik esas olacak. Komisyon görüÅŸmelerine katılan ve bu görüÅŸmelere herhangi bir ÅŸekilde vakıf olanlar, komisyon çalışmaları ve görüÅŸülen konular hakkında hiç bir açıklama yapamayacak, bunları sır olacak saklayacak.
Komisyon tarafından hazırlanan raporları ve bunların eklerini taşıyan, çoÄŸaltan ve teslim alanlar da dahil olmak üzere tüm görevliler, bu raporların ve eklerinin korunması için gereken dikkat ve özeni gösterecek. Ä°lgili kurumlar ve BaÅŸbakanlık'ça hazırlanacak raporlarda, komisyon raporlarında ve bunların ekleri ile komisyon tutanaklarında, devlet sırrı niteliÄŸindeki bilgi ve belgelere yer verilmeyecek.

Komisyonun çalışma usul ve esaslarına iliÅŸkin olarak, bu maddede hüküm bulunmayan hallerde TBMM Ä°çtüzüÄŸü hükümleri uygulanacak. Ä°lgili kurumlar ve BaÅŸbakanlık'ça hazırlanacak raporların hazırlanmasına ve kapsamına iliÅŸkin usul ve esaslar, Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüÄŸe konulacak yönetmelikle belirlenecek.

DoÄŸrudan MÄ°T tarafından tedarik edilmesi uygun görülen istihbarat ve güvenlik amaçlı ihtiyaçlar için gereken kaynak; MÄ°T MüsteÅŸarının teklifi, Milli Savunma Bakanının uygun görüÅŸü ve BaÅŸbakanın onayıyla, Savunma Sanayi Destekleme Fonundan MÄ°T adına açılmış olan hesaplara aktarılacak. Aktarılan bu tutarlar, MÄ°T'in tabi olduÄŸu mevzuat hükümlerine göre harcanacak.