• Dargeçit
    °C
  • Mardin
    °C
  • Şırnak
    °C
Yazı Boyutu: A A A

Anadil sorunu prosedürden kaynaklanmıyor

Eş Başkan Gültan Kışanak, kendisine veda ziyaretine gelen Vali Mustafa Cahit Kıraç’ı uğurladıktan sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.
2014-09-17, 12:25:34
Okunma: 650
0 Yorum
resim

DÄ°YARBAKIR - Kürtçe anadilde eÄŸitim veren ilkokulun mühürlenmesiyle ilgili olarak Ä°çiÅŸleri Bakanı’nın “baÅŸvuru yapılsaydı yasal olarak izin verilirdi” ÅŸeklindeki deÄŸerlendirmesinin sorulması üzerine Kışanak bu konunun bir manipülasyona dönüÅŸtürüldüÄŸünü söyledi.

Konunun açık bir ÅŸekilde ortaya konulması gerektiÄŸine iÅŸaret eden Kışanak, “Ortaya koymazsak gerçekten sanki böyle bir prosedür, ihmali var da sorun bundan kaynaklanıyormuÅŸ gibi gösteriliyor ama durum böyle deÄŸil” dedi. Kışanak anadilde ilkokul açılmasını ÅŸu ÅŸekilde izah etti:

“Halk özel okul statüsünde çocuklarını paralı bir okula göndererek, kendi anadilinde eÄŸitim yaptırmayı doÄŸru bulmuyor. DiÄŸer bütün okullar gibi Kürtçe eÄŸitim veren okulların da kamusal hizmet olarak, ücretsiz hizmet vermesini arzuluyor. Ve gerilim konusu budur. Kürtçede eÄŸitim, anadilde eÄŸitim ‘ücretli özel eÄŸitim konusu mu’ olacak, yoksa ‘kamusal ücretsiz hizmet sunumu mu’ olacak? Tartışma budur. Bunu bütün açıklığıyla ortaya koymak lazımdır. Sayın bakanın kast ettiÄŸi özel okul statüsüdür. Özel okul açmak istiyorum diye birisi baÅŸvurursa tabi ki özel okul açılmasıyla ilgili bir yasal mevzuat var. Ona uygun olarak özel okul açılabilir. Açılacak o özel okulda da çocuklar kendi anadillerinde eÄŸitim görme bedelini para olarak öderler.”

Uygulama ayrımcılık yaratıyor

BüyükÅŸehir Belediyesi EÅŸ BaÅŸkanı Kışanak bunun birçok açıdan yanlış olduÄŸunu belirterek ÅŸöyle devam etti: “Bir bu ülkede anadilleri Türkçe olan çocuklar eÄŸitimi bir kamusal hizmet olarak alırken, anadili Türkçe olmayan çocuklar neden bu hizmeti ancak ücretle satın alabiliyorlar. Bu bir ayrımcılıktır, yanlıştır. Kamusal haklar konusunda eÅŸit haklara sahip olması gereken yurttaÅŸları anadili Türkçe olanları ve olmayanlar diye ikiye ayırmak... Anadili Türkçe olanlara ücretsiz kamu hizmeti sunmak, anadili Türkçe olmayanlara ‘sen hizmet istiyorsan ancak parayla gidip satın alabilirsin’ demek yanlıştır, ayrımcılıktır. Ä°kinci boyutu da ÅŸudur. Bu aynı zamanda sınıfsal bir ayrımda yaratacaktır. Parası olan ancak bu hizmetten yararlanacaktır. Anadili Türkçe olmayan çocukların annesi, babası zenginse bu hizmetten yararlanabilecek. Parası varsa götürecek paralı özel bir okulda çocuÄŸuna kendi anadilinde eÄŸitim aldırabilecek. Ama yoksul aileler bunu yapamayacaklar. Bu aynı zamanda sosyal bir ayrımcılıktır.”

Özel okullarla ilgili yasal düzenleme yapıldığında bunu açık bir ÅŸekilde izah ettiklerini belirten Kışanak, “Bu hem etnik ayrımcılıktır, hem sosyal statü olarak ayrımcılıktır, yanlıştır. EÄŸitim gibi en temel hak konusunda böyle bir ayrımcı yasal düzenleme olamaz, ayrımcı bir politika olamaz. Åžu anda bu gerilimin konusu budur” diye konuÅŸtu.

Ya yasayı düzenle ya da tolere et

Sorunu yasal düzenleme ve halkın imece usulü ile oluÅŸturduÄŸu okulları tolere ederek aşılabileceÄŸini belirten Kışanak bunu ÅŸu ÅŸekilde anlattı: “Bu konuyla ilgili yasal düzenleme yapabilirler. Ä°kicisi bu tür sivil inisiyatifleri tolere edebilirler. VatandaÅŸ diyor ki ‘madem sen bana kamusal hizmet olarak anadilimde eÄŸitim vermiyorsun, ben burada açıyorum. Kendi imkanlarımla imece usulü ile herkes birbirine destek olarak ücretsiz eÄŸitim hizmeti sunacağım’ diyor. O zaman devletin bunu da engellememesi lazım. Yani mühürlenmesi, halkın bu sorumluluÄŸu üzerine almış olmasına raÄŸmen devletin buna tutum alması son derece yanlıştır. Yani devletin yapması gereken bir görevi vatandaÅŸ, sivil inisiyatif, halk, sivil toplum örgütleri kendi çabalarıyla yerine getirmeye gayret ediyorlar. Bunu da yasaklıyorlar. Ve çok daha vahimi dün akÅŸam o okulun önünde yapılan saldırıdır. Ä°nsanların kendi anadillerinde eÄŸitim görme talebinin üzerine TOMA’larla, tazyikli suyla, copla gidilebilir mi? Bunu hangi hukuk devletiyle, hani demokrasi anlayışıyla izah edecekler. Bundan daha saçma bir ÅŸey olabilir mi?”

Parayla anadilinde eÄŸitim al deniliyor

ÇocuÄŸunu Kürtçe okula göndermek isteyen ve ücretsiz eÄŸitim görmek isteyen çocuklar bulunduÄŸunu belirten Kışanak, “BaÄŸlar bu kentin en yoksul semti. Orada nasıl diyebilirsin ki ‘Gel izin baÅŸvurusu yap özel okul aç, çocuklar gelsin parayla eÄŸitim alsın’. Bunu nasıl diyebilsin. Bunun demokraside, vicdanda, akılda, mantıkta yeri yoktur. Hele hele Kürt sorununu çözeceÄŸim, çok büyük çözüm süreçleri içerisindeyim diyen bir devletin, bir hükümetin asla izah edemeyeceÄŸi bir durumdur. Derhal bu gerilime son verilmelidir. Bu sivil inisiyatifi geliÅŸtiren kurumlar, sivil toplum örgütleri çağırılarak Milli EÄŸitim’de bir toplantı yapılmalı ve halkın bu talebini karşılan bir yaklaşım ortaya konulmalıdır” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

EÄŸitimde yerel yönetimlere rol verilmeli

Bir baÅŸka soru üzerine Kışanak, demokratik özerklik ve anadil sorunu tartışıldığında politik bir önerme olarak hükümetle ve kamuoyuna önerilerde bulunduklarını ÅŸöyle anlattı:

“Türkiye'nin anadil sorunu merkezi eÄŸitim politikaları ile çözülemez. Bu nedenle eÄŸitim konusunda yerel yönetimlere bir rol verilmesi,  yerel yönetimlere bazı yetkilerin devredilmesi, sorumluluk verilmesi gerekiyor. Her yerel yönetim kendi kentindeki halkın ihtiyacına uygun -ama tabi ki ana ilkelere, ana çerçevesi merkezi olarak belirlenmiÅŸ- eÄŸitim politikası çerçevesinde daha toplumsal ihtiyaca cevap veren bir eÄŸitim süreci planlayabilir, örgütleyebilir. Bu da genel olarak Kürt sorunu çözümünde, anadil sorunu çözümünde kolaylaÅŸtırıcı bir yöntemdir. Türkiye'nin her yerinde zorunlu Kürtçe okul hizmeti sunmak bir sıkıntı olabilir. Ama yerelde halkın istekleri, ihtiyaçları doÄŸrultusunda bugün Kurmanci lehçesinde talep oluyor Kurmanci lehçesinde eÄŸitim hizmeti veren bir okul açılabilir. Yarın Zazaki lehçesinde talep olur o lehçeyle eÄŸitim veren bir okul açılabilir. Lazca eÄŸitim talep eden olursa Karadeniz’de ona uygun okullar açılabilir. Yani eÄŸitim bir toplumsal ihtiyaçtır ve kamusal haktır. Bunu düzenleme konusunda bu kadar merkezi politikalarla bir cendereye almak sorun ve sıkıntı üretiyor. Bu yerele devredilse daha kolay olabilir. Merkezi hükümet anadilde eÄŸitim konusunda kamusal hizmet sunma sorumluluÄŸunda kaçınıyorsa, görevini yerine getirmiyorsa bu görevi yerel yönetime kaynaklarıyla, imkanlarıyla birlikte devretsin. Biz bunu çok iyi bir ÅŸekilde planlayıp hayata geçirebiliriz. Halkın ihtiyaçları, talepleri, beklentileri doÄŸrultusunda en kaliteli eÄŸitim hizmetini sunabiliriz.”

 Avrupa bu yöntemi uyguluyor

Bu önerilerin çok uç ÅŸeyler olmadığını bütün dünyanın uyguladığı yöntemler olduÄŸuna iÅŸaret eden Kışanak, “Gidin Avrupa ülkelerinde bütün Avrupa ülkelerinin yönetim biçimi ne olursa olsun eÄŸitim politikası yerel yönetimler eliyle yürütülür. Merkezi hükümetin belirlediÄŸi bazı kriterler vardır. Genel bir çerçeve vardır. O genel çerçeve içerisinde o hizmet sunulmasından yerel yönetimler sorumludur. Bu da bir kolaylık gösteren yöntemdir, Türkiye'nin de bunu yapması lazımdır” ÅŸeklinde konuÅŸtu. 

Çözüm sürecinin en önemli konusu anadildir

Kürtçe anadilde eÄŸitim veren ilkokul açmanın “çözüm sürecine karşı olma” ÅŸeklindeki deÄŸerlendirmelere de Kışanak, “Artık böyle ezbere ÅŸeylerle kamuoyunda bir algı yaratmak mümkün deÄŸil” dedi. Kışanak ÅŸöyle konuÅŸtu: “Çözüm sürecinin en temel konularından birisi anadil. Anadilde kamusal hizmet sunulması, anadilde eÄŸitim yapılması, anadilde kültürel faaliyetler önünde varsa eksikler bunların giderilmesi. Yani anadilin temel bir hak olarak teslim edilmesi ve bu hakkın kullanılabilmesi için de kamusal imkanlar yaratılması. Åžuan çözüm sürecinin en önemli tartışma baÅŸlıklarından birisidir. O nedenle bu böyle çözüm sürecini sekteye uÄŸratmak falan deÄŸil, tam tersine katkı sunan bir yaklaşımdır ve somut pratiÄŸini ortaya koyan bir yaklaşımdır. Sivil toplum örgütleri, vatandaÅŸ ‘Bu bir kamusal hizmet olmalı, siz eÄŸer sunamıyorsanız biz bu hizmeti sunmaya talibiz’ diyor. Hükümetin yapması gereken ya kendisi bu hizmeti sunacak, ya yerel yönetime bu görevi verecek, ya bırakacak halk kendi ihtiyacını kendisi karşılayacak. Ama bu ben de yapmam, yerel yönetimlere de yaptırmam, halka da yaptırmam. Yani anadiliniz yasaktır. Bu kabul edilebilir bir durum deÄŸildir.”

Diyarbakır cezaevi belediyeye verilmeli

Bir baÅŸka gazetecinin kendisinin de yattığı Diyarbakır E Tipi Cezaevi’nin müzeye dönüÅŸtürülmesi konusunda ise Kışanak bu konuda hızlı bir ÅŸekilde artık pratik adımların atılması gerektiÄŸine inandığını söyledi. 12 Eylül darbesinin üzerinden 34 yıl geçtiÄŸini yaÅŸanan acılar, sorunlar, sıkıntıların az da olsa konuÅŸulup tartışıldığını anlatan Kışanak, “Darbeyi yapanlar yargılandı, darbeyi yapmaktan suçlu bulundu. Darbenin suç olduÄŸu ve yasalarla korunamayacağı tartışmaları yapıldı. Anayasa’da bu yargılanmaları engelleyen maddeler kaldırıldı, yani epeyce yol aldık. Artık yapılması gereken hızlı bir ÅŸekilde Diyarbakır Cezaevi’nin bir insan hakları ve yüzleÅŸme müzesi olarak projelendirilip hayata geçirilmesidir” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Hükümetten somut adım bekliyoruz

Bu konuda çalışmalarını sürdürdüklerini belirten Kışanak, duyarlılık gösteren bütün sivil toplum örgütleriyle, meslek örgütleriyle ve insan hakları kuruluÅŸlarıyla tartışmalarını sürdürdüklerini söyledi. Hem Türkiye’deki deneyimleri incelediklerini hem de dünyadaki benzer deneyimleri incelediklerini belirten Kışanak, yürüttükleri çalışmaları yakında kamuoyu ile paylaÅŸacaklarını söyledi. Kışanak, “Artık bu konuda adım atma zamanı geldi. Adalet Bakanlığını ilgilendiren boyutu da buranın bir an önce sivil bir kuruma, yerel bir kuruma yani BüyükÅŸehir Belediyesine tahsis edilmesidir” dedi. Cezaevinin tüm altyapısının çöktüÄŸünü orada tutukluların ve hükümlülerin kalmasının doÄŸru olmadığını ifade eden Kışanak, “Åžimdiye kadar bu konuda hükümetten genellikle pozitif sözler duyduk. Umarım pratik uygulamaya da geldiÄŸinde bu pozitif yaklaşım devam eder” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

HABER Ä°LE Ä°LGÄ°LÄ°
Henüz yorum yok, ilk yorumu siz yapın.
EN ÇOK OKUNANLAR
YAZARLAR

ARŞİV
ANKET
Yeni Sitemizi Nasıl Buldunuz
  • Ä°yi
  • Orta
  • Kötü

Site Haritası RSS Beslemeleri